High Scope Yaklaşımı

High/Scope yaklaşımı A.B.D.’de geliştirilmiştir. Programla ilgili çalışmalar, 1960’lı yılların başlarında yoksul mahallelerde yaşayan okulöncesi yaştaki çocukları gelecekte okullarında başarılı olabilecekleri şekilde hazırlama amacıyla başlatılmıştır. High/Scope yaklaşımının bu çocukların eğitiminde etkili olduğu ilerleyen yıllarda gözlenmiştir. 1970 yılında Dr. David Weikart tarafından Amerika’nın Michigan eyaletinde High/Scope Eğitim Araştırma Vakfı kurulmuştur. Weikart, etkin öğrenme ve bilişsel gelişime duyduğu ilgi nedeniyle, 1960’lı yıllarda kendisinin ve arkadaşlarının tasarlayıp başlattıkları okulöncesi yaklaşıma odaklanmıştır. High/Scope eğitim uzmanları, Weikart’ın okulöncesi eğitimde etkin öğrenme yaklaşımını geliştirmeye ve yaygınlaştırmaya 1970’lerden günümüze kadar devam etmişlerdir.

High/Scope, yirmiden fazla ülkede erken çocukluk dönemine hizmet veren bakım yuvalarında kullanılan, uzun süredir tanınmış eğitimsel bir yaklaşımdır. High/Scope yaklaşımı, özel teçhizat, materyaller ya da çevre istemeyen eğitimsel bir süreç ve felsefedir ve 40 yıllık araştırmalar ve uygulamalar üzerine kurulmuştur. High/Scope yaklaşımının kullanıldığı yuvalarda çalışanlar, çocukları;

  • Kendilerinin seçtikleri çalışmaları planlayabilen, başlatabilen ve çalışması üzerinde düşünebilen,
  • Bireysel olarak diğer çocuklarla ve yetişkinlerle etkili bir şekilde çalışan,
  • Daha sonraki eğitimsel deneyimlerde başarılı öğrenciler olmak için onlara olanak sağlayan özellikleri ve becerileri geliştiren problem çözücü ve karar verici bireyler olmaları için cesaretlendirirler.

High/Scope Programı

High/Scope programının merkezinde, kendi kendilerine planlayıp yürüttükleri etkinliklerden ders alan öğrenciler bulunmaktadır. Bu programın ilk uygulamalarında zihinsel amaçlar ön planda iken, zaman içerisinde sosyal ve duygusal alanlarla ilgili amaçlar da programda yer almıştır.

High/Scope programı, Piaget’nin gelişim teorisinden etkilenmiştir. Piaget’ye göre gelişim, “büyüme” ve “öğrenme” için çeşitli girişimlerde bulunmadır. Bu girişimler, çocuğun çevresinden çeşitli tepkiler alması ve bu tepkileri daha sonraki girişimlerinde tekrar kullanması sonucunda oluşmaktadır. Piaget’den etkilenilen diğer bir nokta ise, çocuklarla etkileşim halinde bulunan yetişkinlerin çocukları destekleme görevidir.

High/Scope Programının Anahatları

  • Öğretmenler, çocukların düşünce ve eylemlerini yönetip denetlemek yerine bu düşünce ve eylemleri temel almalıdırlar. Öğrenme çocukların kendi tasarladıkları faaliyetler ve projelerle yoğun olarak ilgilendikleri zaman gerçekleştiğinden, öğretmek, çocukların çalışmalarını kendilerinin seçmelerini ve düzenlemelerini sağlamaktır. O halde , öğretme, çocukların seçilmiş çalışmalarının bir düşünme içeriği oluşturmasını sağlamaktır.
  • Çocuklar, günlük yaşantılarında ne yapmak istediklerine karar verme fırsatına sahip olmalıdırlar. Öğretmen, her çocuğun bir plan oluşturmasına, bu planı üstesinden gelebileceği parçalara ayırmasına, aşamalandırmasına ve gerekli malzemeleri saptamasına yardımcı olmalıdır. Okulöncesi yaşlarda çocuk plan yapmaya, belirli bir faaliyete ilgi duymakla başlamaktadır. Öğretmen de bu faaliyeti desteklemelidir. Zaman içinde, bu planlar yeteneğinin gelişmesiyle çeşitlenmekte ve karmaşıklaşmaktadır.
  • Çocuğun günlük planı, öğretme için bir başlangıç noktası oluşturmalıdır. Plan, sorgulamak, önermek ve sorunları tanımlamak için bir sıçrama tahtasıdır. Öğretmen, her çocuğun yapmakta olduğu şeyle ilgili olarak düşünmesine, gözlem yapmasına, ilişkileri fark etmesine ve sorunları tanımlayıp çözmesine yardımcı olmalıdır.
  • Bazı temel deneyimler, çocuğun erken zihinsel gelişimi için zorunludur. Öğretmen, bu temel deneyimler rehberliğinde bilinçli ve sistematik olarak çocukların öngörme, tarif etme, açıklama, değiştirme, varsayım yapma ve alternatif aramalarına yardım etmelidir. Öğretmenin görevi, çocukların çalışmalarında bu süreçlerden yararlanmalarına yardımcı olmaktır.

High/Scope Yaklaşımında Temel Deneyimler

Temel deneyimler, küçük çocukların neler yaptıklarını, yaşadıkları dünyayı nasıl algıladıklarını ve gelişimleri için önemli olan türden deneyimleri tanımlarlar. Temel deneyimler; sosyal-duygusal gelişme, dil ve okur-yazarlık, yaratıcı temsil, sınıflandırma, sıralama, sayı, mekansal ilişkiler, zaman, müzik ve hareket olmak üzere 10 kategoride toplanabilir.

Temel deneyimler, yetişkinlerin sınıf programını yürütmelerine rehberlik eden yararlı bir çerçevedir. Öğretmenlere, çocukların gelişmelerine uygun öğrenme olanakları sağlayarak onların seçtikleri faaliyetleri teşvik etmelerine ve geliştirmelerine yardımcı olur. Temel deneyimler yetişkinlere, çocukları gözlerken, desteklerken, onlar için etkinlikler hazırlarken yol gösterirler. Temel deneyimler, çocukların bilgiyi yapılandırmalarında esas olmaları anlamında “temel”dirler ve çoğunlukla kendiliğinden ortaya çıkan ve uzun bir zaman diliminde birçok değişik durumda, pek çok kez tekrarlanan anlamında “deneyim”dirler. Çocuklar, kavramları bir çok belirli hareket ve deneyim yoluyla yapılandırırlar.

High/Scope Yaklaşımının Temel İlkeleri

High/Scope programının dayandığı temel ilke “etkin öğrenme”dir. Diğer dört temel ilke ise; olumlu yetişkin-çocuk etkileşimi, öğrenme çevresi, tutarlı bir günlük program ve değerlendirmedir. High/Scope yaklaşımında öğretmenlerin görevi, etkin öğrenmeyi geliştirecek bir ortam sağlamak ve çocuklara eylemleri hakkında düşünmeleri için yardımcı olmaktır. Bir anlamda çocuklar, gelişmişlik düzeyleri elverdiğince bilimsel gözlem ve müdahale yöntemiyle öğrenmektedirler.

Yetişkinler, çocukların etkin öğreniciler olabileceği bir ortam oluşturmak amacıyla, önceden bildirilmeyen hiçbir değişikliğin olmadığı tutarlı bir günlük program oluşturup bu programı sürdürürler. Günlük programın aksamadan uygulanması, çocuklara zaman denetimi ve bağımsızlığın keyfine varma fırsatı sağlar ki bu da sorumluluk duygusunu geliştirmektedir. High/Scope programının günlük düzenini; temizlik, planla-yap-değerlendir sıralaması, küçük ve büyük grup faaliyetleri ve açık hava faaliyetleri oluşturmaktadır.

Kaynak
Araş. Gör. Raziye GÜNAY BİLALOĞLU, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi
3 cevaplar
  1. Dilan
    Dilan says:

    Okul öncesi öğretmenliği okuyorum. Çok faydalı oldu. Anlaşılır cümleler ve güzel özetiniz için teşekkürler.

Yorumlar kapalı.